بیماری لیستریوز دام | لیستریوز چگونه در دام ها شیوع پیدا میکند

بیماری لیستریوز دام یک عارضه عفونی و واگیردار است که توسط باکتری لیستریا مونوسیتوژنز ایجاد می‌شود. این بیماری میان انسان، گاو، گوسفند و سایر حیوانات مشترک است و می‌تواند از طریق مصرف مواد آلوده به باکتری منتقل شود. لیستریوز یک عفونت درون‌سلولی است که می‌تواند ایمنی سلول‌های بدن را کاهش دهد و باعث مشکلات جدی شود.

منابع عفونت:

شیر خام: باکتری لیستریا می‌تواند در شیر خام وجود داشته باشد و از طریق مصرف شیر آلوده به انسان و دیگر حیوانات منتقل شود.

ترشحات دهانی: باکتری ممکن است در ترشحات دهانی حیوانات آلوده وجود داشته باشد.
علوفه فاسد و قلیایی: لیستریا مونوسیتوژنز در محیط‌های مرطوب و قلیایی و علوفه فاسد می‌تواند رشد کند و منبع عفونت باشد.

علائم لیستریوز در دام

۱علائم عصبی:

عدم تعادل، چرخش به دور خود، فلج یک طرف بدن.
افسردگی، بی‌اشتهایی و تب.
اختلالات حرکتی مانند لرزش و تلو تلو خوردن.

علائم گوارشی:
اسهال و استفراغ.
کاهش مصرف غذا و کاهش وزن.

علائم تولید مثلی:
سقط جنین در گاوها و گوسفندان آبستن.

پیشگیری و کنترل:

مدیریت تغذیه:

جلوگیری از مصرف علوفه فاسد و ذخیره صحیح مواد غذایی.
استفاده از علوفه تازه و با کیفیت.

کنترل بهداشتی:
ضدعفونی مرتب محیط نگهداری دام‌ها.
نظارت بر کیفیت آب و مواد غذایی.

کنترل زایش و مراقبت‌های دامپزشکی:
انجام معاینات دوره‌ای توسط دامپزشک.
واکسیناسیون و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت لزوم تحت نظر دامپزشک.

انتقال به انسان:

لیستریوز یک بیماری زئونوز است و می‌تواند به انسان منتقل شود. انسان‌ها معمولاً از طریق مصرف شیر و محصولات لبنی غیرپاستوریزه، گوشت آلوده یا تماس با دام‌های آلوده به لیستریا مبتلا می‌شوند. علائم لیستریوز در انسان شامل تب، سردرد، اسهال و در موارد شدیدتر مننژیت و سپتیسمی است.

لیستریوز یک بیماری واگیردار است که با مدیریت مناسب و رعایت بهداشت قابل پیشگیری است. توجه به نکات بهداشتی و مراقبت‌های دامپزشکی منظم می‌تواند به کاهش خطر بروز بیماری لیستریوز دام‌ و انتقال آن به انسان‌ها کمک کند.

لیستریوز چگونه در دام ها شیوع پیدا میکند

لیستریوز در دام‌ها به وسیله باکتری لیستریا مونوسیتوژنز شیوع پیدا می‌کند. این باکتری به راحتی در محیط‌های مختلف و تحت شرایط گوناگون می‌تواند رشد کند. شیوع لیستریوز در دام‌ها به طرق مختلفی صورت می‌گیرد:

غذا و آب آلوده:

علوفه فاسد: علوفه‌ای که به درستی نگهداری نشده و فاسد شده باشد، می‌تواند آلوده به لیستریا باشد. باکتری لیستریا در محیط‌های مرطوب و قلیایی و علوفه‌ای که شرایط نامناسب نگهداری دارند، رشد می‌کند.
آب آلوده: آب‌های آلوده به فضولات و ترشحات حیوانات می‌تواند منبع انتقال باکتری باشد.

انتقال مستقیم:

تماس با ترشحات آلوده: تماس مستقیم با ترشحات دهانی، بینی یا چشم حیوانات آلوده می‌تواند موجب انتقال باکتری به دام‌های سالم شود.
تماس با ضایعات جفت و جنین‌های سقط شده: حیوانات که با جفت یا جنین‌های سقط شده آلوده در تماس باشند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

انتقال عمودی:

سقط جنین: دام‌های آبستن که آلوده به لیستریا شده‌اند، می‌توانند باکتری را به جنین منتقل کرده و باعث سقط جنین شوند. جنین سقط شده یا جفت می‌تواند منبع عفونت برای سایر دام‌ها باشد.

محیط آلوده:

محیط نگهداری دام: محیط‌هایی که به خوبی تمیز و ضدعفونی نشده باشند، می‌توانند محل تجمع و رشد باکتری لیستریا باشند.
فضولات: فضولات حیوانات آلوده می‌تواند باعث آلودگی محیط و انتقال باکتری به سایر دام‌ها شود.

شیر آلوده:
شیر خام: شیر دام‌های آلوده می‌تواند منبع مهمی برای انتقال لیستریوز به سایر دام‌ها و حتی انسان‌ها باشد.

فصل‌ها و شرایط آب و هوایی:

شرایط آب و هوایی مرطوب و سرد: لیستریا در شرایط مرطوب و سرد بهتر رشد می‌کند و فصل زمستان معمولاً فصل اوج شیوع لیستریوز در دام‌هاست.

پیشگیری و کنترل شیوع لیستریوز:

مدیریت صحیح تغذیه:
استفاده از علوفه تازه و با کیفیت و اجتناب از مصرف علوفه فاسد.
نگهداری صحیح و ضدعفونی مرتب مخازن آب و ظروف غذا.

بهداشت محیط:

تمیز و ضدعفونی کردن مرتب محل نگهداری دام‌ها.
جمع‌آوری و دفع بهداشتی فضولات و ضایعات دامی.

مراقبت‌های دامپزشکی:

انجام معاینات منظم دامپزشکی و واکسیناسیون در صورت لزوم.
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظر دامپزشک برای درمان دام‌های آلوده.

آموزش و آگاهی‌بخشی:
آموزش دامداران در مورد شیوه‌های پیشگیری و کنترل لیستریوز.
تشویق به گزارش سریع موارد مشکوک به عفونت به دامپزشک.

با اتخاذ این اقدامات، می‌توان شیوع لیستریوز در دام‌ها را به طور موثری کنترل و پیشگیری کرد.

بیماری لیستریوز دام چه عوارضی دارد

بیماری لیستریوز دام‌ می‌تواند عوارض جدی و متعددی را به دنبال داشته باشد. این عوارض بسته به گونه‌ی دام، شدت عفونت و وضعیت سلامتی عمومی دام متفاوت هستند. در زیر به برخی از مهم‌ترین عوارض لیستریوز در دام‌ها اشاره شده است:

عوارض عصبی:

انسفالیت (التهاب مغز): شایع‌ترین شکل لیستریوز در نشخوارکنندگان مانند گاو و گوسفند است. علائم شامل عدم تعادل، چرخش به دور خود، فلج یک طرف بدن، افسردگی، و بی‌اشتهایی است.
آبسه مغزی: ممکن است در موارد شدیدتر دیده شود و به علائم عصبی بیشتری منجر شود.

عوارض تولید مثلی:

سقط جنین: یکی از شایع‌ترین عوارض لیستریوز در دام‌های آبستن است. این باکتری می‌تواند باعث عفونت رحم و سقط جنین شود.
مرده‌زایی: جنین ممکن است مرده به دنیا بیاید.
عفونت رحم: پس از سقط، رحم ممکن است عفونی شود و به مشکلات تولید مثلی بعدی منجر شود.

عوارض گوارشی:
عفونت‌های گوارشی: ممکن است در برخی موارد با اسهال و استفراغ همراه باشد.
سپتیسمی: انتشار باکتری در خون که می‌تواند به عفونت‌های گسترده در بدن منجر شود.

عوارض عمومی:
تب و بی‌اشتهایی: دام‌های مبتلا ممکن است تب کنند و اشتهای خود را از دست بدهند.
کاهش وزن و ضعف: به دلیل کاهش مصرف غذا و افزایش متابولیسم ناشی از عفونت.

عوارض قلبی:
اندوکاردیت: التهاب داخلی قلب که در موارد نادر می‌تواند رخ دهد.

مدیریت و پیشگیری از عوارض:

تشخیص و درمان زودهنگام:
معاینات منظم دامپزشکی و تشخیص زودهنگام بیماری می‌تواند به کاهش عوارض کمک کند.
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب تحت نظر دامپزشک برای درمان عفونت.

کنترل بهداشت محیط:
تمیز و ضدعفونی کردن محل نگهداری دام‌ها.
حذف علوفه فاسد و کنترل کیفیت آب مصرفی.

مدیریت تغذیه:
تغذیه مناسب و استفاده از علوفه و مواد غذایی با کیفیت برای افزایش مقاومت بدن دام‌ها در برابر عفونت‌ها.

مراقبت‌های تولید مثلی:
نظارت دقیق بر دام‌های آبستن و فراهم کردن شرایط بهداشتی مناسب برای زایش.
استفاده از تکنیک‌های بهداشتی در مدیریت تولید مثل و زایش.

با توجه به این اقدامات، می‌توان عوارض ناشی از بیماری لیستریوز دام را کاهش داده و سلامت دام‌ها را بهبود بخشید. پیشگیری و مدیریت صحیح نقش مهمی در کنترل این بیماری و کاهش تاثیرات منفی آن دارد.

روش های انتقال لیستریوز

بیماری لیستریوز، که توسط باکتری لیستریا مونوسیتوژنز ایجاد می‌شود، به طرق مختلفی در دام‌ها و انسان‌ها منتقل می‌شود. روش‌های انتقال این بیماری عبارتند از:

انتقال از طریق مواد غذایی آلوده:

علوفه فاسد: لیستریا مونوسیتوژنز می‌تواند در علوفه‌ای که به درستی نگهداری نشده و فاسد شده است، رشد کند. دام‌ها با مصرف این علوفه آلوده می‌شوند.
سیلاژ با pH بالا: سیلاژهایی که به درستی تخمیر نشده و pH بالایی دارند، محیط مناسبی برای رشد لیستریا هستند.

آب آلوده:
آب‌های آلوده به فضولات حیوانی: مصرف آب‌های آلوده به فضولات یا ترشحات دام‌های آلوده می‌تواند منجر به انتقال باکتری شود.

انتقال مستقیم:
تماس با ترشحات دهانی، بینی، و چشمی: تماس مستقیم دام‌های سالم با ترشحات دهانی، بینی یا چشمی دام‌های آلوده می‌تواند منجر به انتقال باکتری شود.
تماس با ضایعات جفت و جنین‌های سقط شده: تماس با جفت یا جنین‌های سقط شده آلوده می‌تواند منجر به انتقال باکتری به سایر دام‌ها شود.

شیر خام و محصولات لبنی:
شیر خام: لیستریا می‌تواند در شیر خام و محصولات لبنی غیرپاستوریزه وجود داشته باشد. مصرف این محصولات می‌تواند منجر به انتقال باکتری به انسان‌ها و دام‌های دیگر شود.

انتقال به انسان:
مصرف محصولات لبنی آلوده: انسان‌ها معمولاً از طریق مصرف شیر و محصولات لبنی غیرپاستوریزه یا گوشت آلوده مبتلا می‌شوند.
تماس مستقیم با دام‌های آلوده: تماس با دام‌های آلوده یا محیط‌های آلوده می‌تواند منجر به انتقال بیماری به انسان‌ها شود.

کنترل بهداشت محیط:
تمیز و ضدعفونی کردن مرتب محل نگهداری دام‌ها.
جمع‌آوری و دفع بهداشتی فضولات و ضایعات دامی.

مراقبت‌های دامپزشکی:
انجام معاینات منظم دامپزشکی.
واکسیناسیون و درمان مناسب دام‌های آلوده تحت نظر دامپزشک.

با رعایت این نکات و اقدامات پیشگیرانه، می‌توان انتقال لیستریوز را به حداقل رساند و سلامت دام‌ها و انسان‌ها را حفظ کرد.

روش های پیشگیری از بیماری لیستریوز دام

پیشگیری از بیماری لیستریوز دام‌ به مجموعه‌ای از اقدامات بهداشتی، مدیریتی و دامپزشکی نیاز دارد. این اقدامات به کاهش احتمال بروز عفونت و کنترل شیوع آن کمک می‌کنند. روش‌های پیشگیری از لیستریوز در دام‌ها شامل موارد زیر است:

مدیریت صحیح تغذیه:

استفاده از علوفه با کیفیت: اطمینان از استفاده از علوفه تازه و با کیفیت و اجتناب از مصرف علوفه فاسد یا سیلاژهایی که به درستی تخمیر نشده‌اند.

ذخیره‌سازی صحیح علوفه: نگهداری علوفه در شرایط مناسب و جلوگیری از تماس آن با رطوبت و آلودگی.
تغذیه تکمیلی: استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای که سیستم ایمنی دام را تقویت می‌کنند.

کنترل کیفیت آب:
تامین آب تمیز و بهداشتی: اطمینان از کیفیت و تمیزی آب مصرفی دام‌ها و جلوگیری از آلودگی آن توسط فضولات حیوانات.

بهداشت محیط:
تمیز کردن و ضدعفونی کردن محیط: تمیز و ضدعفونی کردن مرتب محل نگهداری دام‌ها، تجهیزات و وسایل مرتبط.

جمع‌آوری و دفع بهداشتی فضولات: مدیریت صحیح فضولات و دفع بهداشتی آن‌ها برای جلوگیری از آلودگی محیط.

مراقبت‌های تولید مثلی:
نظارت بر زایش و مراقبت از دام‌های آبستن: فراهم کردن شرایط بهداشتی مناسب برای زایش و مدیریت صحیح زایش دام‌ها.
حذف صحیح ضایعات زایش: جمع‌آوری و دفع بهداشتی جفت و جنین‌های سقط شده.

مراقبت‌های دامپزشکی:
معاینات منظم دامپزشکی: انجام معاینات دوره‌ای توسط دامپزشک برای تشخیص زودهنگام بیماری و مدیریت درمان.

واکسیناسیون: اگر واکسن مناسبی برای لیستریوز در دسترس باشد، استفاده از آن تحت نظر دامپزشک.
درمان سریع موارد مشکوک: درمان سریع دام‌های مشکوک به عفونت با آنتی‌بیوتیک‌های مناسب تحت نظر دامپزشک.

با رعایت این اقدامات پیشگیرانه، می‌توان به طور موثری خطر ابتلا به لیستریوز را در دام زنده کاهش داد و سلامت دام‌ها و انسان‌ها را حفظ کرد.