ذات الریه در گاو و گوسفند

بیماری ذات الریه در گاو و گوسفند به شرایطی گفته می شود که در آن ریه های گوسفند به دلیل عفونت ملتهب می شود.ذات الریه یکی از مهمترین دلایل تلفات گوسفندان در دامپروری ها می باشد.

در بره ها ممکن است باکتری ها به علت سپتی سمی باعث مرگ ناگهانی شوند اما در دام مسن باکتری ها ممکن است به صورت ذات الریه حاد همراه با تلفات همراه شود و یا به ذات الریه مزمن تبدیل شوند که منجر به تولیدات ضعیف توسط دام خواهد شد.

علل بروز ذات الریه در گوسفند

ذات الریه در گوسفند بنا به دلایل زیر بروز پیدا کرده و باعث تلفات می شود:

• باکتری های Pasteurella multocida و Mannheimia haemolytica دلایل اصلی بروز این بیماری هستند.
• عوارض باکتریایی عفونت های ویروسی مانند “Jaagsiekte”.

باکتری های ذکر شده در لیست بالا ساکنان طبیعی سیستم تنفسی یک گوسفند هستند و در شرایط عادی برای دام زنده مشکلی ایجاد نمی کنند. اما اگر سلامتی گوسفندان تحت فشار قرار بگیرند و ایمنی آنها به خطر بیفتد، باکتری ها به ریه ها حمله خواهند کرد و باعث آسیب شناسی می شوند. شرایطی که ریسک حمله باکتری های ذکر شده را به ریه افزایش می دهد، شامل موارد زیر است:

• ازدحام بیش از حد در فضای سرپوشیده گوسفندان.
• استرس ایجاد شده در دام به دلیل حمل و نقل
• محل نگهداری نامناسب و ضعیف.
• تغییرات ناگهانی در محیط نگهداری گوسفند.
• نوسان و تغییرات دما و یا سرمای ناگهانی در محیط

توجه داشته باشید که شیوع ذات الریه در مدت کوتاهی پس از اقدامات مدیریتی ممکن است به دلیل روش نادرست دوز زدن باشد که منجر به ذات الریه شود. دامپزشک می تواند این تشخیص را پس از مرگ دام تأیید کند.

علائم ذات الریه در گوسفندان

• افسردگی و تب: گوسفندان مبتلا و آسیب دیده از بقیه گله عقب خواهد ماند.
• افزایش میزان تنفس
• تنفس شکمی
• سرفه کردن
• ترشحات چرکی در سوراخ های بینی قابل مشاهده است.

درمان عفونت ریه دام ها

درمان ذات الریه در گاو و گوسفند از طریق آنتی بیوتیک مناسب (پس از مشورت با دامپزشک) ممکن است، در نظر گرفته شود. گوسفندان آلوده باید قرنطینه شوند تا از ابتلا بقیه گله جلوگیری شود و همانطور که همیشه شنیده ایم پیشگیری بهتر از درمان است.

اما چه مسائلی را باید برای جلوگیری از ابتلای گوسفندان به ذات الریه باید در نظر گرفت؟

جلوگیری از عفونت ریه در گوسفند

توجه داشته باشید واکسن های تجاری بسیار خوبی علیه Pasteurella multocida و Mannheimia haemolytica موجود هستند که نقش اصلی در ذات الریه گوسفندان دارند. با کمک دامپزشک خود یک برنامه واکسیناسیون دائمی را برای گله اجرا کنید.

استرس حمل و نقل را کاهش دهید و آب و غذای با کیفیت تهیه کنید. دام های بیمار را در یک مکان خشک جداگانه نگهداری کنید. مکمل غذایی برای ایجاد سیستم ایمنی و موانع طبیعی دام ها در نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که تهویه خوبی در محل نگهداری گوسفندان وجود دارد.

دام را از نظر علائم ذات الریه رصد کنید. از دوزهای صحیح استفاده کنید و سعی کنید هرگونه تغییر محیطی ناگهانی را تلطیف کنید. از حیوانات در برابر محیط های با گرد و غبار زیاد محافظت کنید. رعایت نکات ذکر شده می تواند تا حد زیادی گله را در برابر ابتلا به ذات الریه مصون نگه دارد.

عفونت ریه در گاوها

همانطور که در مورد رات الریه در گوسفندان گفته شد؛ محیط، میکروب ها و ایمنی در هنگام فکر کردن به تمام عوامل خطرساز که می تواند زمینه را برای ذات الریه در گاو فراهم کند، مهمترین نکته هستند.

نکته ای که فراموش شده، چیزی فراتر از کنترل تولیدکنندگان است و دلیلی که باعث می شود ذات الریه همیشه یک مشکل باشد، آناتومی بدن گاو است.

دکتر ادوارد تیمسیت در این مورد اینگونه توضیح می دهد که ریه های گاو نسبت به نیاز اکسیژن حیوان بسیار کوچک هستند. ظرفیت کل ریه یک گاو بالغ فقط ۲٫۵ برابر بیشتر از یک انسان متوسط است، با این حال نیاز اکسیژن در حالت استراحت بیش از ۱۰ برابر بیشتر است.

ظرفیت ریه یک گاو ۱۲ لیتر است، اکسیژن مورد نیاز آن در استراحت ۱۲۴ لیتر در دقیقه است و برای تأمین این میزان نیاز به ۳۰ تنفس در دقیقه است.

در مقایسه با گونه ای با اندازه و ساختار مشابه، ظرفیت ریه اسب ۴۲ لیتر و اکسیژن مورد نیاز آن ۴۹ لیتر در دقیقه است که فقط به ۱۱ تنفس در دقیقه نیاز دارد. همین موضوع سبب می شود ریسک بروز ذات الریه در گاو افزایش یابد.

علت بروز این بیماری در گاو

ذات الریه گوساله یک مشکل عمده در گله های شیری و گوشتی است. این یک بیماری چند عاملی است و شایع ترین تشخیص آن پس از مرگ در گوساله های بین یک تا پنج ماه است.

عوامل عفونی درگیر شام  ، رینوتراکتیت گاوی عفونی (IBR)، ویروس انسدادی تنفسی گاو (RSV) و ویروس پاراآنفلوانزا III (PI3) ، به همراه بسیاری از باکتری ها و گونه های مایکوپلاسما و ویروس ها است.

عوامل محیطی درگیر در این بیماری شامل دمای پایین محیط، رطوبت زیاد و تهویه ضعیف است. رابطه بین فصل و شیوع نیز ممکن است به شیوه های مدیریتی از جمله الگوی زایمان و اختلاط سنین مختلف گوساله ها مربوط باشد. این بیماری دو نوع دارد، حاد و مزمن.

علائم ذات الریه در گاو

• کسلی و افسردگی
• درجه حرارت بالا
• افزایش تنفس به دلیل آسیب ریوی
• ترشحات بینی
• سرفه
• کاهش مصرف غذای دریافتی گاو

ذات الریه مزمن در ایتدا تدریجی است و فاز بیماری مشخصی ندارد و ممکن است گاو هنوز خوب غذا بخورد اما ممکن است ترشحات بینی کمی داشته باشد، گاهی اوقات با افزایش تنفس و سرفه نیز همراه است. هر دو شکل بیماری تنفسی باعث کاهش تولیدات گاو می شود زیرا وزن دریافتی کاهش یافته و ممکن است در سندرم حاد تلفاتی نیز وجود داشته باشد.

در درمان ذات الریه در گاوها می توان آنتی بیوتیک یا داروهای ضد التهاب تجویز کرد که البته داروها باید تحت نظر و مشورت پزشک دریافت شوند. اما تا حد امکان باید در جلوگیری از بروز این بیماری در دامپروری جلوگیری کرد تا اینکه به فکر درمان بود.

جلوگیری از ابتلا به ذات الریه در گاو و گوسفند

هنگامی که گوساله ها در فضاهای عمومی قرار می گیرند کنترل ذات الریه دشوار است. بهبود تهویه دامداری و مراقبت خوب از دام همگی می توانند ریسک ابتلا به ذات الریه را کاهش دهند و همچنین اطمینان حاصل کنید که گوساله در ۲۴ ساعت اول تولد مقادیر مناسب آغوز را دریافت می کنند.

نکته ای که باید به خطر داشت این است که تغذیه نامناسب دام زنده باعث کاهش رشد و پاسخ ضعیف سیستم ایمنی بدن آنها می شود و آنها را در برابر بیماری آسیب پذیر می کند.